Nowy rok niesie zmiany w zakresie prawa pracy. Opublikowana 6 lutego 2023 r. ustawa wprowadza zmiany w zakresie możliwości kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców i pracy zdalnej. Daje ona nowe uprawnienia pracodawcom, ale również rodzi po ich stronie dodatkowe obowiązki. Dzisiaj omówimy pokrótce zmiany dotyczące kontroli trzeźwości pracowników.
Jest to narzędzie, którego brakowało pracodawcom, a którzy sygnalizowali konieczność zmian. Dotąd gdy pracownik nie zgadzał się na takie badanie, pracodawca który chciał sprawdzić trzeźwość pracownika, musiał zwrócić się o pomoc policji. Natomiast uchwalone zmiany wprowadzają możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.
Kontroli takiej będą mogli być poddawani wszyscy pracownicy lub grupy pracowników. W tym miejscu należy zastanowić się, czy rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy mieści się w tych kategoriach. Skorzystanie przez pracodawcę z nowego uprawnienia warunkowane jest uprzednim wprowadzeniem rozwiązania do wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy oraz właściwym uzasadnieniem. Pracodawca musi wprowadzić możliwość kontroli we właściwym trybie (obwieszczenie, zmiana regulaminu pracy lub układu zbiorowego pracy) oraz w należyty sposób poinformować o tym fakcie pracowników.
Co ciekawe, pracodawca może na podstawie tych przepisów badać trzeźwość nie tylko pracowników, zatrudnionych na umowę o pracę, ale również zleceniobiorców oraz współpracowników B2B. Omawiane zmiany wejdą w życie już 21 lutego 2023 r.
W jaki sposób pracodawca może badać trzeźwość?
Ustawa mówi o metodach niewymagających badania laboratoryjnego, czyli wprowadza możliwość badania pracownika np. alkomatem. Urządzenie to musi spełniać wymagania wskazane przez ustawę.
Jakie wyniki może dać badanie? Czy każde stężenie wykrytego alkoholu będzie rodzić konsekwencje?
W tym miejscu należy sięgnąć do dobrze znanych nam pojęć prawnych stanu po użyciu alkoholu i stanu nietrzeźwości. Badanie może prowadzić również do stwierdzenia braku obecności alkoholu we krwi. W sytuacji, gdy badanie wykaże stan po spożyciu lub stan nietrzeźwości, pracodawca ma obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy. Jednocześnie należy pamiętać, że nawet po negatywnym wyniku wciąż może zostać przeprowadzone badanie laboratoryjne, gdy żąda tego pracodawca lub pracownik. Pozostawiono również możliwość przeprowadzenia badania w tym trybie w sytuacjach szczegółowo wskazanych w ustawie, np. gdy pracownik odmawia poddania się kontroli alkomatem.
Jakie obowiązki rodzi to po stronie pracodawcy?
Do obowiązków tych możemy zaliczyć m. in.:
- wprowadzenie uprawnienia do kontroli trzeźwości w odpowiednim akcie prawnym, w zależności od już obowiązujących w danym zakładzie pracy,
- należyte i z zachowaniem odpowiedniego terminu poinformowanie pracowników o wprowadzeniu tego aktu,
- niedopuszczenie do pracy pracownika, u którego wykryto stan po spożyciu lub stan nietrzeźwości,
- usunięcie danych dotyczących kontroli z akt osobowych po upływie co do zasady 1 roku (jednak w tym aspekcie należy mieć na uwadze, że ustawa wprowadza liczne wyjątki),
- w przypadku, gdy badanie nie doprowadzi do wykrycia obecności alkoholu pracodawca ma obowiązek: dopuścić pracownika do pracy oraz zapłacić pracownikowi wynagrodzenie za okres niedopuszczenia do pracy w związku z badaniem (uznawany ma być za okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy).
Jeżeli masz pytania, lub potrzebujesz opracowania dokumentów, niezbędnych do wprowadzenia kontroli trzeźwości w swoim zakładzie pracy (takich jak obwieszczenie o wprowadzeniu kontroli trzeźwości, zmiana regulaminu pracy lub układu zbiorowego pracy, wzoru informacji o uprawnieniu pracodawcy do poddania się kontroli trzeźwości, itp.) oraz pomocy w dostosowaniu się do nowych przepisów prawa pracy, zapraszam do kontaktu.
